Sayın Fatma Hanım,

31.3.2007 tarihli mailinizi aldım.

Efendim, mailinizde “boşanma insanlık ayıbı sayılır mı” diye soruyorsunuz. Bu çok genel bir soru. İslamda şartlar tahakkuk ettiği takdirde boşanmaya müsaade edildiğine göre gerekiyorsa boşanılabilir. Yalnız bu çok ciddi bir konudur. Bazı çiftlerin yaptığı gibi hemen ilk can sıkıntısında, ilk münakaşada mahkemeye koşmak o şahsın ne kadar züppe, şımarık, akıldan, iz’andan, idrakten mahrum olduğunu göstermez mi? Hepimiz insanız. Hepimiz hata edebiliriz. Ama karşı tarafın bir hatasını görür görmez mahkemeye koşmak bence sade insanlık suçu değil, hayvanlık suçudur aynı zamanda. Bu nasıl bir şımarıklıktır ki insanın hiç hata etmeyeceği, hiç kusuru olmayacağı anlamını içerir. Bu mümkün müdür? Bir insan bugün bir hata işler de yarın insanca, medenice, efendice af dilerse, bağışlanma dilerse onu kabul etmemek de bir cinayet olmaz mı? Ama diyeceksiniz ki bu hatalar mütemadiyen tekerrür ediyorsa bir hataya bir ikincisi, bir üçüncüsü ilh. ekleniyorsa o zaman başka. Bir atasözü vardır. “Bir kere sürçtü diye bir atı vurmazlar” derler. Bizler de insanız, hata edebiliriz, yanlış yapabiliriz. O anki kızgınlıkla ağzımızdan yanlış bir söz çıkabilir. Mal bulmuş mağribi gibi bunu bahane ederek mahkemeye koşmak evlilik birliğini ebdiyyen koparmak günahların en büyüğüdür.

Günümüzde boşanmaya doğru ilk adım nikah memurunun önünde başlıyor. O rezil, o iğrenç, o utaç verici tepişme hareketi boşanmaya giden ilk adım olmuyor mu? Ancak aptallar, geri zekalılar, kendilerini çağdaş, ilerici, aydın sanan maskaralar bu pisliğe bulaşıyorlar. Neymiş efendim, kim kimin ayağına basarsa evde onun sözü geçermiş. Ne demek bu? Kendini firavun ilan etmekten başka nedir? Eşim bir konuyu benden daha iyi düşünüyorsa, daha objektif kararlar alıyorsa ille ayak diremek, ille benim olacak demek, bu evde yalnız benim sözüm geçer demek eşşeklikten başka nedir? (Belki bu sözümüzden eşşekler alınır da bizden davacı olurlar). Bu kafada olan insanlar evlense ne olur, boşansa ne olur? Onlar, firavunluklarıyla, Mesnevideki idrarın üzerindeki çöpe konmuş sinekten başka nedirler?

Evlilik, bütün bu pisliklerin dışında güzel, çok güzel, inanılmayacak kadar güzel bir olaydır. Şahsiyetini bulmuş, belli bir kültür düzeyine gelmiş, karşı cinsten bir insanı manen ve maddeten mutlu edecek bir çizgiye ulaşmış insanların biraraya gelerek kurdukları bir yeryüzü cennetidir. Evlilik kararından itibaren adımlar o kadar dikkatli atılmalıdır ki söylenen sözlere, yapılan hareketlere o kadar dikkat edilmelidir ki. Necip Fazıl’ın “Bir Adam Yaratmak” piyesinde olduğu gibi

“Kadınla erkek arasında öyle hassas bir cazibe muhiti var ki en olmayacak sebeplerle bir anda renk gibi uçar, duman gibi dağılır. Artık hiçbir gayret ve fedakarlık onu geriye iade edemez”.

Karşılıklı sevgi, saygı, edep, incelik, şefkat ve paylaşma duygusu ile kurulan evlilikler velev ki bir gözlü gecekonduda bile devam etse orası bir muhteşem saray olur. Bundan mahrum evlilikler (Prens Charles, Diana evliliğinde olduğu gibi, bin odalı Buckingam sarayında bile devam etse bir zindandan farksız olur. Prens Charles, hiçbir zaman Diana’nın kıymetini bilemedi. Çünkü ruhu kirliydi. Çünkü ancak adi, alçak, kirli kadınlar onu mutlu edebilirdi) elbette yıkılmaya mahkumdur. Şu kısacık dünya hayatında insanın erişebileceği en büyük mutluluk birinci tür evliliktir. Diyeceksiniz ki ne biliyorsun. Biliyorum, çünkü yaşadım (ben ezbere konuşmasını sevmem, yaşamadığım şeyi söylemem). Merhum Rana hanımla beraber kırkdört yıl en muhteşem evliliklerinden birini yaşadık. Sevgiyle, saygıyla, edeple, inclikle başladık, öylece bitirdik. Kırkdört yıl, kırkdört dakika gibi geçti. Bana böyle bir eş verdiği için Yüce Rabbime nasıl şükredeceğimi bilemiyorum. Evlilik kurulmazdan evvel iki tarafın da belli bir kültür düzeyine, olgunluğa, ruh temizliğine ve asaletine sahip olması şarttır. Evlilik bir aşktır, güzelliktir, insan hayalinin erişebileceği en son kemal noktasıdır. Kız güzeldi, oğlan zengindi diye evlenmek cinayetlerin en büyüğüdür. Madde ihtirasıyla başlayan evliliker rezil bir şekilde son bulmaya mahkumdur. İnsan ne ekerse onu biçer.

Efendim, benim düşüncelerim bunlar. Hata ediyorsam, yanılıyorsam Allah affetsin.

Selam, sevgi ve saygı ile.

Sabri Tandoğan

Sayın Sabri Tandoğan'ın cevaben yazdıkları :