.
SABRİ BABA'DAN PAZAR SOHBETİ
KONU: Hayatın Bütünlüğü
Efendim,

Çocukluğumuzdan itibaren bize öğretilen, gösterilen, aşılanan yanlış fikirlerle hayatı mütemadiyen bölüyor, parçalıyoruz. Bu madde, bu mânâ, bu dünya, bu âhiret, bu ruh, bu vücut, bu bekârlık, bu evlilik, bu gençlik, bu ihtiyarlık, bu resmî iş, bu özel iş... Bu ikilem sonsuza kadar uzayıp gidiyor. Ve hepimiz bundan çok şey kaybediyoruz. İnsan hayatının, doğduğu andan son nefesini verdiği âna kadar bir bütün olduğunu göremiyor, sezemiyor, hissedemiyoruz. Ve hepimiz bundan çok, ama çok şey kaybediyoruz. Her gün işitiriz; “Efendim, benim özel hayatım başka, resmî işim başka.” Ah kardeşim, sen hayatı peynir diler gibi diliyorsun. Acaba özel hayatı kirli olan, şaibeli olan, çirkin olan bir insanın resmî hayatının temiz, güzel, pırıl pırıl olmasına imkân var mı? Ne sanıyoruz? Hayat her ânıyla, her köşesiyle bir bütün, bir kompozisyon. Aynı durum dünya, âhiret için de söz konusu. Dünya hayatının türlü pisliklerle dolu olması halinde, âhiretin pırıl pırıl geçeceğini ummak biraz safdillik olmaz mı? Bir çiftçi toprağa ne ekerse onu biçer. Neden acaba bunu görmezlikten geliyoruz? Toplumun bazı kesimlerinde çok yanlış bir düşünce var. Efendim diyorlar, o bekâr. Biraz gençliğini yaşasın, sonra evlenince düzelir. Düzelmez efendim. Bunlar ve bunun gibi daha nice yanlış görüşler, saçma sapan düşünceler insanı, hayatı, varoluşu anlamamaktan doğan birtakım önyargılar. Daima göz önünde bulundurulması gereken nokta şudur: Hayatın en küçük hareketleri bile geleceği yapar veya yıkar. Her yanlış hareket hayatta faturası ödetilecek bir durumdur.

Bundan kırk yıl önce idi. O zaman emekli olan bir öğretmen hanımefendi anlatmıştı. Bundan diyor, otuz yıl önceydi. Öğretmen Okulunu bitirmiş, mesleğe ilk adımımı atmıştım. Bir okulda öğretmendim. Bir gün ders bitmiş, teneffüs zili çalmış, çayımı içmek için öğretmenler odasına gidiyordum. Oturdum. Biraz sonra bir hademe geldi. Efendim, dedi, vaktiniz müsaitse müdür bey sizi bir dakika rica ediyor. O zaman gençtim, güzeldim, yeni öğretmen olmuştum. Gaflet, delâlet içinde, kendimi bir şey sanıyordum. Kendimi ömür boyu affedemeyeceğim bir terbiyesizlik yaptım. Ben gelemem, dedim. Ne söyleyecekse gelsin burada söylesin. Biraz sonra müdür bey geldi. Emekliliğine çok az bir zaman kalmıştı. Biraz beli bükülmüş, biraz kamburu çıkmıştı. Geldi, saygıyla selâm verdi. Affedersiniz kızım, dedi. Sizi rahatsız ettim. Ders çizelgelerini hazırlıyordum. Müsait gününüzü tespit etmek istemiştim. Lütfedip söylerseniz memnun olurum. Ben yine aynı kabalıkla, “falanca gün,” dedim. Müdür bey gitti. Ve aradan otuz yıl geçti. Bu sefer benim emekliliğim yaklaşmıştı. Keçiören’de bir okulda öğretmendim. O zamanlar okullar sobalıydı. Derse girdim, sınıf buz gibi, soba yanmıyor. Çocuklar titriyorlar. Canım sıkıldı. Hemen mümessili çağırdım. Hademeyi görmesini, sobayı yakmasını istedim. Biraz sonra mümessil sınıfa girdi. Öğretmenim, dedi, hademe gelmiyor. Kocaman kadın, otursun sobayı kendi yaksın, diyor. Şoke olmuştum. Şaşırdım, başka bir öğrenciyi gönderdim. Aynı cevabı vermişti. Moralim bozuldu. Bu sefer kalktım kendim gittim. Hademe oturmuş, sigarasını içiyordu. Beni görünce asabi bir ses tonuyla, “İkide birde niye haber gönderiyorsun, otur sobanı yak,” dedi. Birden boşanıverdim. Emekliliğime üç gün kala talebelerimin önünde rezil olmuştum. Hıçkıra hıçkıra ağlıyordum. Müdür bey geldi. Efendim, dedi, siz lütfen eve gidin. Bu ruh hali içinde ders yapılmaz. İstirahat buyurun. Ben öğrencileri evlerine gönderirim. Eve gittim. Bir süre daha ağladım. Sonra gittim, abdest aldım, namaz kıldım. Ve Allah’ım dedim. Bu ne haldir? Bunun sebebi hikmeti nedir? Tespihimi çekerken, birden aklıma otuz yıl önceki yaptığım hareket geldi. Utandım, yüzüm kızardı. Ve ellerimi açarak, önce Allah’tan, sonra Peygamber’den, sonra da Rahmet-i Rahman’a kavuşan müdür beyin ruhundan özür diledim. Sonra ertesi gün okula gittim. Okula yüz metre kala, dün beni talebelerimin önünde mahcup duruma düşüren hademeyi süklüm püklüm beni beklerken gördüm. Beni görünce birden koştu, “Hocam,” dedi. “Beni affedin. Dün çok büyük bir terbiyesizlik yaptım. O kadar üzüldüm ki gece sabaha kadar uyuyamadım. Müsaade ederseniz, elinizi öpmek istiyorum. Müsaade etmezseniz ayaklarınızı öpeceğim.” Aman Yâ Rabbi, bu, izahı mümkün olmayan bir olaydı. Ben, müdür beyin ruhaniyetinden özür diliyordum, ertesi gün okulun hademesi benden.

Eskiden şuuraltı derlerdi. Şimdi bilinçaltı deniyor. Ne denirse densin. O öyle muhteşem bir depo ki, çocuk daha ana karnındayken o depo alımlara başlıyor. Ve bu son nefese kadar devam ediyor. İşittiğimiz, gördüğümüz, okuduğumuz, şahit olduğumuz her şey orada yerini alıyor. Onun için değil midir ki, Peygamber Efendimiz, “Her kötülük kalbe siyah bir nokta getirir. Bir kötülük işlediğiniz zaman hemen arkasından bir hayır, bir güzellik işleyin ki o silinsin” buyuruyor. Hayatta hiç kimse istese de, istemese de yaşamını peynir dilimler gibi bölümlere ayıramaz. Buna hiçbir insanın gücü yetmez. Bazı kimseler ısrarla söylüyorlar. Efendim, o benim özel hayatım. Bana kimse karışamaz. Ve ben özel hayatımla resmî hayatımı birbirine karıştırmam. Ben gece istediğim eğlence yerlerinde gezerim. İstediğim içkileri içerim. İstediğim safahatta bulunurum. Ertesi gün de kuzu kuzu işe giderim. Ben, otuz dokuz yıl hukuk mesleğinde bulundum. Danıştay üyeliğinden emekli oldum. Özel hayatıyla, resmî hayatını birbirinden ayırabilen kimse görmedim. İstese de, istemese de yaşadığı birtakım çirkinlikler, pislikler onun meslek hayatında da yansımalar yapacak. Buna engel olacak kimseyi daha analar doğurmadı. Onun için bu mesnedi olmayan kuru gürültüleri şöyle kulağımızın arkasına atalım da, hayatımızın her ânını, “sanki son ânımızmış” gibi nezih, temiz, güzel, efendice, insanca, müslümanca yaşamaya çalışalım. Fransız Profesör Eva Hanım ki sonradan kendisi Müslüman oldu ve “Havva” ismini aldı. “İslam’ın Güler Yüzü” isimli harikulâde güzel bir eser de yazdı. Sayın profesör diyor ki; çay bardağına bir şeker koyup da karıştırmaya başladığınız zaman çıkan ses aynı anda uzaydaki bütün zerrelerden de duyulur. Hayat olayları akıl sır ermeyecek şekilde birbirine bağlı. Her şey her şeyi etkiliyor. Birtakım aslı olmayan düşüncelerle kuru iddialarda bulunmak, sadece o insanları zavallı durumuna düşürüyor. Elimizden geldiği kadar, gücümüzün yettiği kadar her söze, her harekete dikkat edelim. Kâinatın Efendisi, Yüce Resûlümüz, bu durumu bir Hadis-i Şerif’inde ne güzel özetliyor; “Ya hayır söyle, yahut sus.” Bir cümleden hatta bir kelimeden ne çıkar demeyelim. Onlar bazen bir yuvanın yıkılmasına sebebiyet veriyor. Bazen bir dövüşe, hatta bir cinayete sebep oluyor. Bazen iki milleti savaşa götüren bir durum ortaya çıkıyor. Büyük Yunus ne güzel söylüyor;

“Söz ola kese savaşı,

Söz ola kestire başı,

Söz ola ağulu aşı

Yağ ile bal ide bir söz.”

Bir söz bazen bir insanı hasta yatağından kaldırabilir. Umutsuz bir durumda gözüken bir hasta, sevdiği insandan işiteceği güzel bir sözle, yepyeni, pırıl pırıl bir hayata kavuşabilir. Aynı şekilde alaycı bir dudak büküş, hakaret dolu bir ses tonu bir insanı ölüme götürebilir. İnsan ruhu o kadar hassas, o kadar ince ki. Kur’an-ı Kerim’de, Cenab-ı Hak, Hz. Musa’yı Firavun’u Hak’ka davetle görevlendirir. Ve sonunda, “Ya Musa, Firavun’la konuşurken yumuşak ve tatlı söyle” buyurur. Bir de çok sevdiğim bir atasözü vardır. Sık sık tekrarlanır. “Tatlı söz, yılanı deliğinden çıkarır” derler. Peygamber Efendimizin o mübârek sözü hepimizin her an göz önünde bulundurmamız gereken sonsuz hikmetler, incelikler, güzellikler taşıyor. Ne olur, o bir Hadisi hayatımıza intikal ettirsek, iş hayatında, aile hayatında, sosyal hayatta hep onun ışığında hareket edebilsek. İnanın o bir Hadis, dünyamızı da, âhiretimizi de cennet etmeye, sayısız güzellikleri yaşamamıza imkân hazırlar. O Hadisin yaşandığı aile hayatında, ne karı koca kavgası, ne gelin, görümce, kaynana ihtilâfı olur. O yuvada sadece sevgi, saygı, dayanışma ve yardımlaşma duygusu vardır. O Hadisin yaşandığı bir işyeri, insanların birbirini sevdiği, saydığı, birbirine şefkât ve yardım göstermek için bahane aradığı bir cennet köşesi olur. O Hadisin yaşandığı bir ülkede sadece sulh, sükûn, güzellik, ilerleme ve kalkınma olur. Ne olur insanı, hayatı, varoluşu anlamaya, algılamaya, özümlemeye elimizden geldiği kadar gayret etsek. Hayatımızın bir bölümüne değil, tümüne, her ânına sadece sevgi, saygı, şükür, sabır, sükûnet ve yardımlaşma hâkim olsa. Hayatımız renkle dolsa, ışıkla dolsa. Ve biz de Yunus gibi, “Sevelim, sevilelim, dünya kimseye kalmaz” diyebilsek.

Bütün iyilikler, güzellikler, mutluluklar sizinle beraber olsun. Allah’ın yardımı her an üzerinizde olsun.
Sabri Tandoğan
Aziz Ruhlarına Fatihalarla.