.
ABDESTİN SÜNNETLERİ
Abdestın Sünnetleri

Abdestin sünnetleri on tanedir:

1- Abdeste 'Besmele' ile başlamak.
2- (Ağzı açık olan herhangi bir kaptan eliyle su alacaksa) Kaba batır­madan önce ellerini yıkamak.
3- (Ağza su vererek) Mazmaza yapmak.
4- (Buruna su vererek) İstinşak yapmak.
5- Başın tamamını meshetmek.
6- Yeni su ile kulakların dışını ve içini mesh etmek.
7- Gür ve sık olan sakalını oğuşturmak. [1]
8- El ve ayak parmaklarının arasını ovalamak.
9- Sağ uzuvları sol uzuvlardan önce yıkamak.
10- Her uzvu üçer defa yıkamak ve uzuvları ardarda yıkamak ( ara ver­meden yıkamak).

Besmele. Abdeste başlarken 'Bismillahi' veya 'Bismillahirrahmanirrahim' demektir.

- Abdeste 'Besmele' ile başlamak için delil.

Peygamberimiz (s.a.v.)şöyle buyurmuştur: "... Besmele çekerek abdest alınız." [2]
-Abdeste başlamadan önce elleri bileklere kadar yıkamak için pey­gamberimiz (Aleyhisselatü Vesselam Hz)'nin hadisi:

Abdullah bin Zeyd (r.a.)'dan: Hz. Peygamber (s.a.v.)'in nasıl abdest aldığı sorulunca bir kab isledi ve Peygamberimiz (s.a.v.)'in abdestini gös­termek üzere, önce ellerini kaba batırmadan önce o kabtan ellerine su dö­kerek üç defa ellerini yıkadı. [3]

-Ağza ve buruna su vererek oraları temizlemenin delili için Abdullah İbni Zeyd İbni Asım rivayet şöyle rivayet eder:
"Peygamberimiz (s.a.v.) abdest alırken, su kabından önce iki eline su döktü, ellerini 3 defa yıkadı, sonra elini kaba soktu onunla su alıp ağzını yıkadı. Daha sonra tek avucu ile burnunu su çekip yıkadı. Bunu da üç de­fa yıkadı. "[4]

-Başın tamamını meshetmek ise şu hadis-i şerif ile sünnettir. Abdullah bin Zeyd (r.a.) Peygamberimiz (Aleyhisselatü Vesselam Hz)'nin abdestini tarif ederken başını el­leriyle mesheder. Ellerini ön ve arkaya götürür. Şöyle ki başın ön tarafın­dan başlayarak ellerini enseye kadar götürür. Sonra ellerini geri döndürüp başladığı yere kadar getirdi. [5]

-Kulakları meshederken yeni su kullanmanın sünnet oluşu da şu hadisi şerif ie sabittir:

Abdullah bin Zeyd: "Peygamber (s.a.v.)'i abdest alırken gördüm. Ba­şının meshine aldığı sudan başka, kulaklarının meshi için de su aldı." de­miştir. [6]

- Gür ve sık olan sakalı ovuşturmak :

Hz. Enes diyor ki: Peygamber (s.a.v.) abdest alırken bir avuç su alır, o suyu çenesinin altına vererek sakallarının arasına akıtır ve:
"İşte rabbim bana böyle emretti." [7] derdi.

- El ve ayak parmaklarının arasını ovalamak için, Lakit bin Sabira (r.a.)'dan rivayet edildiğine göre,

-Ya Rasulallah bana abdestten haber ver, demiş.

Bunun üzerine Rasulullah (s.a.v.) şöyle buyurdu:

"Âbdesti tam yap, parmak aralarını arala ve oruçlu değilsen genzine kadar su çekerek burnunu yıka." [8]

-Sağ uzuvları sol uzuvlardan önce yıkamak için İbni Abbas'tan rivayet edilen şu hadis-i şerif delildir:

"İbni Abbas abdest almaya başladı... Sonra pazusuna kadar sağ kolunu sonra aynı şekilde sol kolunu yıkadı, sonra başını mesnetti., sonra topuk­ları dahil sağ ayağını, sonra aynı şekilde sol ayağını yıkadı ve

"Ben Pey­gamberin böyle abdest aldığını gördüm" dedi. [9]

-Her uzvu üçer kere yıkamak için Hz. Osman (r.a.)ın rivayeti: Hz. Osman (r.a.), "Size Peygamberin nasıl abdest aldığını göstereyim mi?" dedikten sonra yıkanacak uzuvların tümünü üçer kere yıkadı ve meshedilecek yerleri de üçer defa meshetti." dedi. [10]

Abdestin sünnetlerine ayrıca şunlar da ilave edilir:

1- Misvak kullanmak:
Misvak şer'an dişleri temizlemek için, ağaç gibi şeylerden yapılan te­mizlik aletidir. Suudi Arabistan'daki 'Erak' isimli ağaçtan olması şart de­ğil ise de, faydalı maddeleri ihtiva ettiği ve Resulullah (s.a.v.)'in özellikle onu kullandığı için, onu kullanmak daha efdaldir.

Binaenaleyh, günümüzde kullanılan diş fırçası da aynı niyetle kullanıl­dığı takdirde sünnet-i seniyye yerine gelmiş olur. Misvakı ağıza koy­madan önce yıkamak sünnet olduğu gibi, onu her zaman ve her mekanda kullanmak sünnettir. Yalnız oruç tutan birisi için zevalden sonra onu kul­lanması mekruhtur. Bir kimse abdest almak, namaz kılmak ve Kur'an-ı Kerim okumak ister veya uykudan kalkar yahut ağzının kokusu değişirse onun için misvak kullanmak sünnet-i müekkededir.

Bu konuda Peygamberimiz (Aleyhisselatü Vesselam Hz) şöyle buyurmaktadır:

"Ümmetime sıkıntı verme korkusu olmasaydı, her namaz için onlara misvak kullanmalaranı emrederdim." [11]
2- Abdest aldıktan sonra elleri silkelememek. [12]
3- Abdest alınırken başkasından yardım istememek. [13]
4- Abdesten sonra kurulanmamak .

Bu konuda Peygamberimiz (s.a.v.) şöyle buyurmuştur: "Abdest suyu sizin günahlarınızı siler, bu nedenle abdest suyunun ku­rumasını kendi haline bırakınız."

5- Kıbleye karşı dönüp abdest almak. Çünkü kıble şerefli ber yöndür.
6- Abdest alınırken konuşmamak.
7- Abdest alınırken suyu yüze veya diğer uzuvlara çarptırmadan uygun bir şekilde yıkamak da sünnettir.
8- Suyu kullanırken iktisatlı olup israf etmemek. Hz. Enes şöyle riva­yet eder: "Peygamberimiz (s.a.v.) bir müd miktarı su ile abdest alırdı." [14]
Hz. Ömer şöyle rivayet eder: "Peygamber (s.a.v.) Sa'd'ın abdest alır­ken yanında geçti, O'na:

"Ya Sayd bu ne israftır" diyence, Sa'd cevaben, Suda israf var mı ya Rasulallah? dedi.

Bunun üzerine Allah Resulü (Aleyhisselatü Vesselam Hz):

"Evet akan bir nehrin kenarında olsa dahi" [15] buyurdu.

9- Abdest alırken uzuvların farz olan yerinden daha fazlasını yıkamak. Bu konuda Peygamberimiz (s.a.v.):
" Ümmetim kıyamet günü alınları ve abdest yerleri parlak bir halde gelirler, içinizden kim yüzünün nurunu arttırmak istiyorsa onu fazlasıyla yapsın." [16]

10- Abdest aldıktan sonra kıbleye dönerek şu duayı okumak sünnet­tir: "Eşhedü en la ilahe illalahu vahdehu la şerike lehu ve eşhedu erine Muhammeden abduhu ve resuluhu. Allahummecâlni minet- tevvabine vacâlni minelmutettahhirine. Sübhanekellahumme ve bihamdike. Eşhedü en la ilahe illa ente esteğfiruke ve etubu ileyk."

Anlamı:

"Şehadet ederim ki Allah'tan başka ilah yoktur. O tektir, ortağı ve ben­zeri yoktur. Allahım beni tevbe eden ve temiz olan kullarından eyle. Allahım, seni bütün noksanlıklardan tenzih ederim ve sana hamd ederim. Sen­den başka ilah olmadığına şehadet eder ve sana sığınırım." [17]

11- Abdestten sonra iki rekat namaz kılmak.
Ebu Hureyre (r a.)'ın rivayet ettiği hadise göre Resulullah (s.a.v.) Bilal (r.a.)'a şöyle dedi:

"Ya Bilal, islamiyette yapmış olduğun en iyi ameli ba­na söyle, Çünkü cennette önümde yürürken ayakkabılarının sesini işit­tim " [18] buyurunca . Bilal şöyle cevap verdi: Gece ve gündüz herhangi bir saatte abdest aldığım zaman, mutlaka o abdestle bana farz olmayan bir namaz kılarım. [19]

[1] Eğer sakal seyrek ise dibine kadar suyun yetiştirilmesi farzdır.
[2] Nesai, 1/61.
[3] Buhari, 2183, Müslim, 235.
[4] Müslim, 235.
[5] Buhari, 2183, Müslim 235.
[6] El Hakim, 1/151.
[7] Ebu Davud, 145.
[8] Ehu Davud, 142, Tirmizi, 788.
[9] Buhari, 140.
[10] Müslim, 230.
[11] Buhari 847, Müslim 252.
[12] Muğnil Muhtac, 1/61.
[13] Muğnil Muhtac, 1/61.
[14] Buhari, 198.
[15] Ibni Mace ve İmam Ahmed.
[16] Buhari 136, Müslim, 246/35.
[17] Müslim, 234, Tirmizi, 55.
[18] Buhari ve Müslim.
[19] Kadı Ebu Şuca’, Ğayet’ül-İhtisar ve Şerhi, Ravza Yayınları: 92-95.