Sayın   İlhami Bey,

24.1.2008 tarihli mailinizi aldım.

Efendim, o bahsettiğiniz kitapların pek bir faydası olacağına ben inanmıyorum. Onların bir kısmı şöhret için, bir kısmı da para için yazılmış izlenimi uyandırıyor. Hemen hemen hepsi aynı şeyi söylüyor. Birbirinin kopyası, birbirinin benzeri. Hep aynı terane. “Benim oğlum bina okur, döner döner yine okur”.

Efendim, öğrenmenin kolay yolu yoktur. O papağanlığa prim vermektir. Burada hemen her meselede olduğu gibi büyük Yunus meseleye ne güzel ışık tutuyor:

“İlim, ilim bilmektir

İlim, kendin bilmektir

Sen kendini bilmezsin

Ya nice okumaktır”

Dikkat ederseniz Yunus ikinci mısrada “İlim kendin bilmektir” diyor. Eski Yunan felsefe okulunun kapısında da “Kendini tanı” yazıyordu. Tarih boyunca bu realite hiç değişmedi. Hayatta en önemli mesele dünyanın parasını verip o birbirinin aynı kitapları papağan gibi ezberlemek değil, sadece ama sadece kendini bilmektir. Olaya bu gözle bakmıyorsak eğer bilgimiz de, bildiğimizi sandığımız şeyler de sadece Ajda Pekkan’nın “Palava, palavra” şarkısından başka birşey değildir. ne olur kendimizi kandırmayalım. Aldanışların ve aldatışların en kötüsü insanın kendi kendini kandırmasıdır. Fikret bir şiiirinde

“İnan Haluk, ezeli bir şifadır aldanmak”

diyor. Bu konuda söyleyeceklerim bu kadar.

2-) Sevgili İlhami Bey, kusura bakmayın burada ileri sürülen düşünceler için Ajda Pekkan’ın “Palavra, palavra” şarkısı bile meramı ifade edemez. Bana göre bunlar eşekçe düşüncelerdir. Ne olacak binlerce, onbinlerce kitabı jet hızıyla okursak kendimizi birşey mi olmuş sanacağız. Bunlar fevkalade yanlış. Çağdaş firavunların, nemrutların, neronların ortaya attıkları ipe, sapa gelmez teorilerdir. Ancak dedeleri orangutan olan insanlar bu kadar saçmalarlar. Önemli olan birkaç ayet, birkaç hadis öğrenip, birkaç bilge insanın sözünü gönlümüzde tutup adam gibi, insan gibi, efendi gibi yaşayabilmektir. Ben, hayatım boyunca bu hızlı okumaya karşı geldim. Çünkü ne zengin olmak istedim, ne tanınmış bir insan. Tek düşüncem vardı: Adam olmak, insan olmak, efendi olmak. Allah bütün temiz insanları, güzel insanları kendini birşeyler biliyor sanan firavun taslakları olmaktan esirgesin. Sokrat’a soruyorlar, “En iyi bildiğin şey nedir?”. “Hiç birşey bilmediğim” diyor.

Hayat boyu okumaktaki tek amacım kendimi yetiştirmekti. Bazı kitapları yüzlerce defa okudum. Not ala ala, üzerinde düşüne düşüne... Eğer Allah ömür verirse bu ikiyüz rakamı daha kaça çıkar bilemem. Kitap koşarak değil, üzerinde dura dura, düşüne düşüne , sorular sorarak, muhakeme yaparak, mukayese yaparak, notlar alarak okunur. Onbin kitabı o nevzuhur, zıtçıktı, manyakça metodlarla okumaktansa on kitabı üzerinde dura dura, edeple, saygıyla, huşu ile, notlar alarak tekrar tekrar okumak bence daha faydalıdır. Artık bu düşüncelerime katılırsınız, katılmazsınız orasını bilemem. Ama samimi düşüncem bu.

3-) Kur’an-ı Kerim, Hadis-i Şerif, Samiha Ayverdi, Safiye Erol, Nezihe Araz, Sofi Huri hanımefendileri yazdığı “Yirminci asrın ışığında müslümanlık”, Samiha Ayverdi’nin romanları, Necip Fazıl’ın eserleri, Abdülkadir Geylani Hazretleri’nin “Futuh-ül Gayb” isimli eseri, Yunus Emre, Mevlana ve Sabri Tandoğan’ın altı ciltlik Gönül Sohbetleri...

4-) Elmalılı Hamdi Yazır’ın Kur’an tefsiri sağlam, inanılır, güvenilir bir eserdir. Bahsettiğiniz üç eser de faydalı, değerli kitaplardır.

5-) Bahsettiğiniz kitapları Ankara’da Kızılay’da Bilgi Kitabevi, Akçağ Kitabevi, Pınar Kitabevi, Arkadaş Kitabevi ve Sıhhiyedeki Diyanet Vakfı Yayınevinden temin edebilirsiniz.

6-) Genel olarak yaşantımızla, davranışlarımızla ve konuşmalarımızla önce örnek olmak, eşimize karşı son derece saygılı, edepli ve sevgi dolu olmak, evimize haram lokma getirmemek, görüşeceğimiz aileleri aklı başında, efendi, kaliteli kimselerden seçmek, dedikodu yapmamak, eşyaya karşı son derece saygılı davranmak, temiz ve intizamlı olmak, harcamalarımızı daima gelirimize göre yapmak, negatif konuşmamak, daima müspet, güzel, saygılı ve yumuşak sesle konuşmak, ya hayır söylemek yahut susmak, şartlar ne olursa olsun şikayet etmemek, bir problem karşısında kaldığımız zaman paniğe kapılmamak, müspet larak neler yapabileceğimizi araştırmak, zamanımızı çok dikkatli kullanmak, değil günlerin, saatlerin, dakikaların bile kıymetini bilmek, az yemek, her gün bir çeşit yemek pişirmek, o ülkenin en zengin insanı bile olsak yine tek yemek yapmaya devam etmek, gelirimiz ne kadar az olursa olsun sembolik de olsa öbür aya birkaç kuruş tasarrufla girmek, daima münakaşadan kaçmak, onu bir hastalık olarak bilmek, kimseyi kıskanmamak, kimsye haset etmemek, tek istisna olmadan yeryüzündeki bütün insanları , bütün hayvanları, bütün bitkileri, bütün eşya ve cemadatı sevmek, Muhammedi bir aşkla onları kucaklamak...

7-) “Sohbetler”, Akçağ Kitabevinde satılmaktadır. Eğer bulamazsanız ben size kendi kütüphanemdeki kitabı verebilirim. Rainer Maria Rilke’nin “Genç bir şaire mektuplar”, “Rodin”, “Malte Laurids Brigge’nin Notları”, Necip Fazıl’ın “Çile” isimli şiir kitabı ve “Halkadan Pırıltılar”ı, Samiha Ayverdi’nin “Mülakatlar”ı, Prof. Mehmet Kaplan’ın deneme kitapları, Yahya Kemal Beyatlı’nın “Kendi Gökkubbemiz”i mütemadiyen okuduğum kitaplar arasındadır.

8-) Hayata başlarken iki şeye karar vermiştim. 1. insanları sevmek, 2. son nefesime kadar onlara hizmet etmek. Şükürler olsun halen bu yolda yürüyebiliyorum. Hayır, beni yormadınız, bilakis mutlu ettiniz. Son nefesime kadar bana soru sorabilirsiniz. Soru sormak bir insanın en asil, en soylu, en yüce yönüdür. Soru soranlara saygım sonsuzdur.

Selam, sevgi ve saygı ile.

Sabri Tandoğan

Sayın Sabri Tandoğan'ın cevaben yazdıkları :