Sabahin erken saatleri Aydin’dan Tire’ye dogru yol aliyoruz.Yol, verimli Aydin ovasinda sirin koylerin arasindan gecerek Izmir’e dogru uzaniyor. Bazi koy evlerinin onunde yeni toplanmis incirlerin satildigini farkediyoruz. Biz de bu guzelim nimetten taze taze almak icin bir bahcenin onunde duruyoruz. Bahce sahibi , guler yuzle karsiliyor ve istedigimiz incirleri ezilmeden goturebilmemiz icin ozenle kucuk bir karton koliye doldurmaya basilyor. O sirada bahcede bisikletini surmeye calisan 3 yaslarinda sevimli bir oglan cocugu goruyoruz. Yavas yavas bize yaklasiyor. Esim cocugu da sevindirmek istiyor ve benden bozuk para istiyor. Tam cocuga kucuk bir harclik uzatacakken babasi atiliyor. :”Abi kusura bakmazsan para verme cocuga diyecem” Esim sasiriyor: “Ama sadece bir cikolata parasi , icimden geldi.” Diyor. Adamcagiz sakince:” Verme beyim, alismasin .. Sonra her gordugunden bekler. Cok sukur elhamdulillah bizim durumumuz iyi , gerekenleri alabilecek gucumuz var. Insanlarin eline para icin bakmasin .” diyor.Boyle birsey beklemedigimizden bir an duruyoruz. Esim:” Ben onu cok sevdim o zaman sen al bunu cocuga benim yerime bir cikolata al. Kusura da bakma hic boyle dusunmemistim.” Diyor. Karsilikli gulup konusarak helallesiyoruz ve ayriliyoruz oradan. Iste Turkiye’min tok gozlu kanaatkar insanina bir ornek diyoruz.
Tire, Odemis ovasinda sirtini daga yaslamis bizi bekliyor. Her zamanki gibi yemyesil, Bursa’ya cok benzetiyorum ben. Eski Tire , daga yaslanmis dar, arnavut kaldirimi sokaklari, her kosebasindaki minik camileri, carsisi,Top Tepesi, tepede bu yemyesil verimli ovaya nazir piknik alanlari Osmanli mimarisinin butun ozelliklerini yansitan hanlari, kucuk el sanatlarini gunumuzde de surduren ustalari, semercisi, nalincisi, kececisi, yorgancisi, hasircisi….bagrinda sakladigi evliyalari, Balim Sultani, Ibni melek hazretleri ve daha niceleri… O da, Bursa gibi organize sanayi bolgelerinin acilmasindan sonra artik kabina sigamayip ovaya dogru yayilmis gitmis… Ama hala o maneviyati ve gelenekselligi hissedebilmek mumkun… Hala daha sabah erken carsinin ara sokaklarinda gezmeyi, dukkanini acip onunu supuren sonra da tezgahinin basina gecerek tahtayi yontmaya baslayan nalinci ustasini seyretmeye bayiliyorum.
Eger Tire’de konakladiysaniz ve Sali sabahlari saat tam 8 de belediyenin megafonundan gelen bir anonsla uyanirsiniz. Cunku Sali gunleri Tire pazari vardir. Yuzyillardan gelen gelenek hala butun canliligi ile surmektedir ve Tire’nin pazari bereket duasi ile baslamaktadir. Pazarcilar saat 8 e kadar tezgahlarini hazirlar ve beklerler. Sonra butun kasabada isitilen dua baslar. Once ayetler okunur sonra bereket ve helal kazanc icin dualar edilir. Butum pazarcilar ve halk hep birden amin der….. Alisveris butun canliligi ile baslar… Ilk kez, Tire pazari cok meshur Izmir’den Kusadasin’dan, Selcuk’tan insanlar otobusler ile pazara geliyorlar diye duydugumda sasirmistim. Ne vardi ki pazarda? Taze sebze meyve, giyisi, yerel dokumalar, islemeler, igne oyalari… Bunlar miydi onca insani buraya getiren ? Asil sir bu duada galiba … Oyle bereketli ki Pazar dort bir yandan cekiyor insanlari….
Tire’nin bir de Kuyu Kebabi meshurdur. Ama oyle istediginiz her saat bulamazsiniz onu. Sabah namazinda camiye gidenler namazdan sonra kuyu kebabini yapan bir iki kucucuk dukkana ugrar kebaplarini ya orada yer, ya da taze sicacik pidelerinin arasina durum yaptirir tarlalarinin yolunu tutarlar calismak icin. Eger bir saat gec giderseniz kuyu kebabi falan kalmamistir artik. Iste bu nefis lezzetten tadabilmek icin illa ki sabah namazinda ayakta olmak gereklidir. Bir keresinde beyler sabah namazina gitmisler, donuste de bize de kuyu kebabi getirmislerdi. Oylesini lezzetli idi ki, o sabah serinliginde balkonda oturup gun aydinlanirken bir taraftan bu guzel nimeti yemis bir taraftan da sukretmistik. Ancak bir de baktik ki, Hayriye annem kendi payini , pidesini guzelce ikiye boldu. Daha buyuk parcasini hemen paket yapti. “Simdi herkes yatar, biraz uzanir dinlenir. Ben bu arada sunu Afet Teyze’ye goturup geleyim de kahvaltida yesin. Cok zamandir yememistir ,gidip alani yok, cok da severdi” diyerek basortusunu takti ve kosar adim Afet Teyze’nin evine dogru uzaklasti… Afet teyze, oglundan sonra beyini de dort yil kadar onca Hak ka ugurlamis yapayanliz yasayan, ayaklari agirdigindan disari cikip tek basina yuruyemeyen , gormus gecirmis bir hanimefendi. Butun cocuklarin Afet ninesi.. Biz de Tire’ye her yolumuz dustugunde elini opmeden , hayir duasini almadan ayrilmayiz oradan. Hayriye Annem her zamanki gibi baskasini dusunup doyurmada kendi lokmasini yiyememisti iste… Bu da Hayriye annemin tipik ozelligi. Sofra hazir olur, herkesin tabagina yemekler bolunur. O, o kadar yavas yer ki herkes bitirip doymadan ana yemege baslamaz bile.. Gozu hep baskalarindadir. Herkez doydu mu , birdaha ister mi, olur da yemek biterse kendi payini baskasina yedirmek icin hazir bekler. Hani su yememis yedirmis, giymemis giydirmis insanlara bir numarali ornektir. Bir kasik birsey pisirse komsusunun payini ayrir. Bazen “Anne basklarini birak biraz da kendini dusun “ deriz ama O “Olurmu evladim sevaptir . Ben menunun , ben nasilsa peynir ekmek yer yine doyarim” diye cevap verir.
Bundan 13 yil once ilk kez esimin ailesi Tire’ye yerlestiginde gelmistik buraya. O gun bu gundur ne zaman gelsek daha yaklasirken huzur duyarim. Dedim ya belki de Bursa’ya benzettigim icindir. Ama cok eski bir yerlesim birimi olmasi gelenksel Turk Islam mimarisi, ahilik geleneginden gelen sanatlarini hala surdurmeye calisan ustalari, evliyalari, yemyesil parklari verimli ovasi ve guler yuzlu insanlari ile Iste Tire boylesi sevimli bir Anadolu parcasi. Rabbim bize ne guzellikler bahsediyor , ne kadar sukretsek azdir. Anadolu’nun neresinde olursak olalim , etrafimiza bir baksak boylesi nice guzellikler gorecegiz eminim.
Efendim,
Sizlere izlenimlerimizden kucuk kesitler sunmaya calisiyorum izninizle. Guzel gordugum, etkilendigim herseyi butun Gonul Dostlari ile paylasabilmek, sevinclerde ve huzunlerde ortak olabilmek beni inanilmaz heyecanlandiriyor.
Siz nasil oldunuz.? Hala Istanbul'da misiniz.? Rabbime sagliginiz icin duaciyiz. Ailece saygi ve sevgi ile ellerinizden opuyoruz.
Butun Gonul Dostarina sevgiler.
Ozden CICEK
Creative Wood Painting Lady
Dubai
www.ozdencicek.com
Sayın Sabri Tandoğan'ın cevaben yazdıkları :
Tire Yazan Özden Çiçek
Cvp: Tire Yazan Sabri Tandoğan